Ik wilde deze column beginnen met de zin: ‘Op de boerderij is tijd ook een kringloop…’, maar eigenlijk is in de Nederlandse landbouw tijd misschien wel de enige kringloop. We hebben onze mond vol van kringlooplandbouw, maar het is heel simpel: zolang wij in de landbouw voedingstoffen aanvoeren (of het nu kunstmest, sojaschroot of wat dan ook is) en wij producten eten van ons land, om deze vervolgens in de vorm van poep en plas het riool in te spoelen, komen deze voedingstoffen niet terug op ons land en is er dus helemaal geen kringloop.
Tijd daarentegen zien we vaak als iets lineairs, terwijl hier juist veel meer circulariteit in zit dan je vanuit moderne Westerse opvattingen zou aannemen. Wij denken veel in verleden, heden en toekomst. In vooruitgang en ontwikkeling, of juist achteruitgang… Maar op de boerderij is het duidelijk: tijd en het leven zelf bestaan uit onnoemlijk veel kringlopen.
Drukte
De aarde cirkelt om de zon, de zon gaat op en onder en komt de volgende dag weer op. De seizoenen wisselen zich af. De natuurlijke rust van de winter wordt gevolgd door de uitbundigheid van de lente, waarin het leven aan alle kanten lijkt te ontploffen. Deze uitbundigheid komt tot wasdom in de warme zomermaanden en het rijpen van onze gewassen, waarna de herfst al deze drukte van zich afschudt en de natuur zich weer voorbereidt op de winter.
Alles wat leeft, planten, dieren en ja, ook mensen maken deze cycli door. Op jaarlijkse basis middels de seizoenen, maar ook in de vorm van leven en dood. In de bijbel wist men dit al: ‘In het zweet uws aanschijns zult gij brood eten, totdat gij tot de aardbodem wederkeert, omdat gij daaruit genomen zijt; want stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren.’
Buien
Nergens is de circulariteit duidelijker dan op de boerderij. Gangbaar of biologisch, industrieel of natuurinclusief, wij zijn afhankelijk van de seizoenen en tellen het passeren van de jaren door de terugkeer van de lente. Deze terugkeer brengt ook onze landarbeid weer terug naar de start. We leggen het land klaar en zaaien onze gewassen. We trekken ten strijde tegen het onkruid en we vervloeken Buienradar (in deze tijden van klimaatverandering en El Niño ben ik nog liever boer dan meteoroloog)!
De zomer brengt voor de akkerbouwer de mooiste periode van het jaar, het oogstseizoen. Naast het oogsten is dit vaak een hele logistieke operatie van drogen, schonen, verkoop en transport. Tegelijkertijd wordt het land weer klaargelegd en worden de wintergroenbemesters ingezaaid. Nog een paar maanden groei in de late herfst, het land is weer bedekt en de wintermaanden dalen neer op het land. De boer kan aan zijn administratie werken en als dat vlot verloopt misschien zelfs wel aan vakantie denken…
Maar niet te lang, want voor je het weet is daar de lente, wordt Buienradar weer de meest bekeken en vervloekte app van het platteland en begint de kringloop weer van voor.
Foto: Piet Levering